مناطق ویژه از اهمیت ویژه ای در اقتصاد کشورها برخوردار هستند. نقش این مناطق برای ایجاد فرصت های سرمایه گذاری، جذب سرمایه های خرد و کلان سرگردان داخلی و همچنین ترغیب سرمایه های خارجی برای ورود به اقتصاد تشنه به منابع مالی بر کسی پوشیده نیست. کشور ایران نیز با در اختیار داشتن ویژگی های منحصر بفرد برای ایجاد این مناطق در چند دهه اخیر توجه ویژه ای به این مقوله داشته است. داشتن جزایر متعدد و دسترسی به آب های آزاد، تنوع اقتصادی در داخل کشور، دسترسی به منابع هیدروکربوری فرآوان که فرصت های اقتصادی فراوانی را برای سرمایه گذاری ایجاد می کند، بنادر متعدد برای صادرات محصولات و فرآورده های نفتی همه از ویژگی هایی هستند که ایجاد مناطق ویژه را برای کشور تسهیل می کند.
فرصت ها و زیرساخت های جزیره لاوان
جزیره لاوان که یک جزیره مرجانی است، در ۱۸ کیلومتری بندر مقام در سواحل جنوبی کشور در استان هرمزگان قرار دارد. این جزیره با طول ۲۴ کیلومتر و عرض ۴.۵ کیلومتر مساحتی نزدیک به ۸۵ کیلومتر مربع دارد و دارای حدودا ۱۵۰۰ نفر جمعیت بومی است. این منطقه علاوه بر در اختیار داشتن ذخایر عظیم نفت و گاز در اطراف خود، ویژگی های اقلیمی و جغرافیایی ویژه خود را دارد. به دلیل جمعیت کم این منطقه و ناشناخته ماندن آن برای توریسم، جاذبه های بکر و دست نخورده آن فرصت های بسیاری را برای سرمایه گذاری در این زمینه ارائه می کند. البته سرمایه گذاری در حوزه انرژی سال های متمادی است که در این منطقه رونق دارد؛ به گونه ای که تأسیسات شرکت نفت فلات قاره شامل فرودگاه، اسکله های نفتی و تدارکاتی، تأسیسات برداشت گاز شیرین، تأسیسات تولید آب شیرین و برق و همچنین تأسیسات شرکت پالایش نفت لاوان و نیز شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی در چند دهه گذشته فعالیت های گسترده ای داشته اند.
منطقه ویژه لاوان، مستعد برای سرمایه گذاری
با وجود زیرساخت هایی که از آن ها یاد شد، در سال ۱۳۸۸ وزارت نفت پیشنهاد ایجاد منطقه ویژه اقتصادی لاوان را به هیأت دولت ارائه کرد و در تیرماه ۱۳۸۹ به تصویب رسید. ایجاد منطقه ویژه لاوان، تبدیل این جزیره را از منطقه ای عملیاتی به منطقه ای تجاری و اقتصادی تسهیل می کند و انتظار می رود در آینده نزدیک با استفاده از امکانات و ظرفیت های موجود شاهد رشد و توسعه چشمگیر اقتصادی و اجتماعی این منطقه باشیم. در حال حاضر شرکت های داخلی و خارجی بسیاری برای سرمایه گذاری در منطقه ویژه لاوان ابراز تمایل کرده اند؛ از آن جمله می توان به حضور شرکت تال اینجینیرینگ، فعال در حوزه فرآورش و پالایش نفت، هلدینگ چند ملیتی «میم -هارت» شامل سرمایه گذاران سوئیسی، مجارستانی، ژاپنی، استرالیایی و سنگاپوری فعال در زمینه نفت، گاز، نیروگاه، سدسازی و راه سازی و سازه های شهری و همچنین شرکت روسی «رو – ال» با ۷۰ شرکت زیرمجموعه فعال در حوزه اکتشاف و حفاری و بهره برداری نفت و همچنین هیأت های عمانی برای سرمایه گذاری در منطقه ویژه لاوان اشاره کرد. شرح این مذاکرات را می توانید در سایت منطقه ویژه اقتصادی لاوان به آدرس (www.lavansez.ir) مطالعه کنید.
در کنار این گرایش ها زمینه های مستعد دیگری نیز همچون تولید و ساخت و واردات تجهیزات مرتبط با صنایع نفت و گاز، می تواند فرصت هایی را برای سرمایه گذاران ایجاد کند. میادین نفتی رسالت، رشادت و سلمان در جنوب جزیره لاوان در کنار تأسیسات زیربنایی بهره برداری، مخازن ذخیره سازی و اسکله های صادراتی، تأسیسات جانبی و تعمیراتی، انبارها، تأسیسات مسکونی و اجتماعی ایجاب می کند که برای توسعه راهبردی منطقه برنامه ریزی مشخص و هدف دار انجام شود. در کنار این مسائل با توجه به برنامه ریزی های انجام شده به دلیل وجود ذخایر خدادادی هیدروکربوری در این منطقه، چشم اندازی وجود دارد که در آینده نزدیک شاهد شکل گیری قطب دوم پتروشیمی کشور پس از منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در این جزیره باشیم که این اتفاق خود مستلزم توجه ویژه و سرمایه گذاری های گسترده است.
مزایای متمایز منطقه ویژه اقتصادی لاوان
در ماده یک قانون تشکیل و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی به صراحت بر لزوم ایجاد و حمایت از مناطق ویژه تأکید شده است. عبدالحمید زارعی، مدیرعامل منطقه ویژه لاوان با تشریح این ماده می گوید: «در این ماده پشتیبانی از فعالیت های اقتصادی، برقراری ارتباط تجاری بین المللی و ایجاد محرک در اقتصاد منطقه و نیز جذب و حمایت از سرمایه گذاری داخلی و خارجی در مناطق مستعد به عنوان اهداف اساسی ایجاد مناطق ویژه اقتصادی در نظر گرفته شده است.»
وی به مزایای قانونی سرمایه گذاری در مناطق ویژه اقتصادی اشاره می کند و می گوید: «شخصیت های حقیقی و حقوقی که فعالیت های اقتصادی در این مناطق داشته باشند، از معافیت های گمرکی واردات کالا و اقلام مصرفی مرتبط با تولید برخوردار خواهند بود و همچنین از پرداخت مالیات ارزش افزوده و عوارض معمول در سرزمین اصلی در ارتباط با فعالیت های صورت گرفته در مناطق ویژه اقتصادی معاف خواهند بود. همچنین ضمانت سرمایه گذاران خارجی به منظور حمایت از سرمایه گذاری و تضمین سودآوری آن ها در این مناطق اجرا می شود. در کنار این مسائل، کالاهای تولید شده در این مناطق در کنار اقلام وارداتی به سرزمین اصلی، به تناسب ارزش افزوده ناشی از فعالیت اقتصادی بدون نیاز به پرداخت حقوق و عوارض وارد می شوند. شرکت های تولیدی و خدماتی نیز در این مناطق حداقل ۷ سال از معافیت مالیاتی برخوردار می شوند.» زارعی از وجوه تمایز منطقه ویژه اقتصادی انرژی لاوان یاد می کند و می گوید: « در کنار مواردی که ذکر شد، منطقه لاوان از مزایای تسهیل کننده تولید و جلب منافع سرمایه گذاران برخوردار است که آن را از سایر مناطق متمایز می کند. معافیت پرداخت مالیات بر درآمد حداقل به مدت ۷ سال و نیز اعطای ۵۰ درصد معافیت بعد از این مدت تا سقف دو برابر سرمایه گذاری صورت گرفته از مزایای سرمایه گذاری در منطقه لاوان است.»
معافیت گمرکی برای ترغیب واردات و صادرات
یکی از اهداف ایجاد مناطق ویژه اقتصادی افزایش صادرات به منظور کسب درآمد ارزی است. توسعه صادرات و حضور در بازارهای جهانی به منظور افزایش درآمدهای ارزی راهکارهای مختلفی دارد؛ مناطق ویژه اقتصادی با ارائه امتیازات ویژه گمرکی امکان توسعه صادرات را فرآهم آورده اند. از طرفی امتیازات گمرکی و مالیاتی برای تولید کنندگان و واردکنندگان موادمصرفی مورد نیاز تولید و تجهیزات آن، این امکان را فرآهم می آورد که سرمایه گذاران در کنار ایجاد واحد های تولیدی در این مناطق به فکر صادرات تولیدات و محصولات خود و جذب سرمایه های ارزی بیفتند.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی لاوان با تأکید بر اهمیت توسعه صادرات می گوید: «شرکت های فعال در منطقه که با استناد به قوانین و مقررات مناطق ویژه اقتصادی نسبت به اخذ مجوز فعالیت و پروانه بهره برداری اقدام کرده اند، می توانند بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی نسبت به واردات تجهیزات و ماشین آلات خط تولید، قطعات یدکی اعم از نو یا مستعمل، کالا و مواد اولیه جهت خط تولید از خارج از کشور اقدام کنند.»
با توجه به موارد ذکر شده انتظار می رود در آینده نزدیک شاهد حضور سرمایه گذاران داخلی و خارجی برای توسعه منطقه و رونق آن باشیم و با ایجاد مشاغل و رفاه اجتماعی از مهاجرت بومیان منطقه جلوگیری به عمل آید.
شماره خبر: ۷/۲۱۱۷۹
